Demokrasinin Unutulmayan Kara Lekesi
12 Eylül 1980 Askeri Darbesi'nin üzerinden 45 yıl geçti... Darbe; demokrasi tarihine, kara bir leke olarak geçti. Yaşanan haksızlık ve zulümün hesabı ise hala sorulamadı...
Türkiye demokrasi tarihine kara leke olarak geçen 12 Eylül 1980 darbesinin üzerinden 45 yıl geçti.
Darbenin geride bıraktığı izler ve acılar, aradan geçen uzun yıllara rağmen hafızalardaki yerini koruyor.
Tarihler 12 Eylül'ü gösterdiğinde Türkiye'yi karanlığa götüren plan, sabaha karşı uygulandı. Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren ve dönemin kuvvet komutanları tüm yetkilere el koydu.
Anayasayı uygulamadan kaldıran darbeciler, ardından Meclis'i kapattı.
Siyasi partilerin kapısına da kilit vuran cuntacılar, dönemin parti liderleri Süleyman Demirel ile Bülent Ecevit'i Hamzakoy, Necmettin Erbakan ile Alparslan Türkeş'i ise Uzunada'ya sürgüne göndererek siyasi yasaklar getirdi.
Müdahalenin bilançosu da ağır oldu. Askeri darbe sonrası 650 bin kişi gözaltına alındı, 1 milyon 683 bin kişi fişlendi, 50 kişi idam edildi.
Açılan 210 Bin davada 230 bin kişi yargılandı. 388 Bin kişiye pasaport verilmedi.
Yargılanan gazeteciler toplam 3 bin 315 yıl 6 ay hapse mahkûm oldu. 300 gazeteci saldırıya uğradı.
Darbe sonrası 937 film yasaklandı, 30 ton gazete ve dergi imha edildi.
Gözaltı merkezleri ve cezaevleri, işkence merkezleri haline dönüştürüldü. 171 kişi işkenceyle katledildi. 14 kişi cezaevlerindeki açlık grevlerinde yaşamını yitirdi.
12 Eylül 1980 ile 6 Kasım 1983 arasında gözaltında veya cezaevinde ölenlerin sayısı 183, açlık grevinde ölenlerin sayısı 5 olarak resmi kayıtlara yansıdı.
Darbenin ardından geçen 3 yıl için önemli kanunların tamamına yakını değiştirildi ve askerî yönetimin belirlediği Danışma Meclisi tarafından hazırlanan Anayasa, 7 Kasım 1982 yılında yapılan ve aleyhte konuşmanın ve propaganda yapmanın yasak olduğu
korku ortamındaki referandumda, yüzde 92'lik "Evet" oyu ile kabul edildi.
Darbe sürecinde hazırlanan anayasaya eklenen "geçici 15. madde" Darbeci Evren ve beraberindekiler, ömür boyu dokunulmazlık hakkı ile olası yargılanmaya karşı kendilerini garantiye almak istedi...
Ancak geçici madde, 2010'daki referandumla Anayasa'dan çıkarıldı. Böylece darbecilerin yargılanmasının önü açıldı.
Suç duyuruları üzerine açılan davada o dönemde hayatta olan sanıklar kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya "müebbet hapis cezası"na çarptırıldı.
Kararın temyiz incelemesi sürerken dönemin 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Mayıs 2015'te, dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı Tahsin Şahinkaya, Temmuz 2015'te öldü.
Yargıtay temyiz incelemesindeki dava ise sanıkların ölümleri nedeniyle düştü.
Dünya literatürüne de giren 12 Eylül darbesi, Türkiye'ye ekonomik ve sosyal çok ağır bedeller ödeterek, tarihin kanlı ve karanlık sayfalarındaki yerini aldı...
Darbenin geride bıraktığı izler ve acılar, aradan geçen uzun yıllara rağmen hafızalardaki yerini koruyor.
Tarihler 12 Eylül'ü gösterdiğinde Türkiye'yi karanlığa götüren plan, sabaha karşı uygulandı. Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren ve dönemin kuvvet komutanları tüm yetkilere el koydu.
Anayasayı uygulamadan kaldıran darbeciler, ardından Meclis'i kapattı.
Siyasi partilerin kapısına da kilit vuran cuntacılar, dönemin parti liderleri Süleyman Demirel ile Bülent Ecevit'i Hamzakoy, Necmettin Erbakan ile Alparslan Türkeş'i ise Uzunada'ya sürgüne göndererek siyasi yasaklar getirdi.
Müdahalenin bilançosu da ağır oldu. Askeri darbe sonrası 650 bin kişi gözaltına alındı, 1 milyon 683 bin kişi fişlendi, 50 kişi idam edildi.
Açılan 210 Bin davada 230 bin kişi yargılandı. 388 Bin kişiye pasaport verilmedi.
Yargılanan gazeteciler toplam 3 bin 315 yıl 6 ay hapse mahkûm oldu. 300 gazeteci saldırıya uğradı.
Darbe sonrası 937 film yasaklandı, 30 ton gazete ve dergi imha edildi.
Gözaltı merkezleri ve cezaevleri, işkence merkezleri haline dönüştürüldü. 171 kişi işkenceyle katledildi. 14 kişi cezaevlerindeki açlık grevlerinde yaşamını yitirdi.
12 Eylül 1980 ile 6 Kasım 1983 arasında gözaltında veya cezaevinde ölenlerin sayısı 183, açlık grevinde ölenlerin sayısı 5 olarak resmi kayıtlara yansıdı.
Darbenin ardından geçen 3 yıl için önemli kanunların tamamına yakını değiştirildi ve askerî yönetimin belirlediği Danışma Meclisi tarafından hazırlanan Anayasa, 7 Kasım 1982 yılında yapılan ve aleyhte konuşmanın ve propaganda yapmanın yasak olduğu
korku ortamındaki referandumda, yüzde 92'lik "Evet" oyu ile kabul edildi.
Darbe sürecinde hazırlanan anayasaya eklenen "geçici 15. madde" Darbeci Evren ve beraberindekiler, ömür boyu dokunulmazlık hakkı ile olası yargılanmaya karşı kendilerini garantiye almak istedi...
Ancak geçici madde, 2010'daki referandumla Anayasa'dan çıkarıldı. Böylece darbecilerin yargılanmasının önü açıldı.
Suç duyuruları üzerine açılan davada o dönemde hayatta olan sanıklar kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya "müebbet hapis cezası"na çarptırıldı.
Kararın temyiz incelemesi sürerken dönemin 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Mayıs 2015'te, dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı Tahsin Şahinkaya, Temmuz 2015'te öldü.
Yargıtay temyiz incelemesindeki dava ise sanıkların ölümleri nedeniyle düştü.
Dünya literatürüne de giren 12 Eylül darbesi, Türkiye'ye ekonomik ve sosyal çok ağır bedeller ödeterek, tarihin kanlı ve karanlık sayfalarındaki yerini aldı...